Ανακάλυψη ανοσοκυττάρου γεννά ελπίδες για μια καθολική αντικαρκινική θεραπεία

Άρθρο του Ογκολόγου Δρ. Νικ. Κεντεποζίδη στο περιοδικό Ygeiamou.gr

Ως γνωστόν, το ανοσιακό σύστημα είναι πολύ σημαντικό, μια και αφενός αποτελεί τη φυσική άμυνα του οργανισμού έναντι ξενιστών και αφετέρου συμβάλλει στην αντιμετώπιση καρκινικών κυττάρων.

Προς αυτή την κατεύθυνση, ένα νέο είδος ανοσοκυττάρου που εξοντώνει τα καρκινικά κύτταρα, μπορεί να αποδειχθεί ιστορικής σημασίας για τη θεραπεία του καρκίνου, αφού πρώτα η αποτελεσματικότητά του επιβεβαιωθεί μετά από κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.

Κατόπιν ανάλυσης δειγμάτων από μια τράπεζα αίματος, στην προσπάθεια να αναζητηθούν ανοσοποιητικά κύτταρα που μπορούν να καταπολεμήσουν τα βακτήρια, βρέθηκε ένα νέος τύπος Τ-κυττάρου με σημαντικές αντικαρκινικές ικανότητες. Το εν λόγω κύτταρο διαθέτει ένα άγνωστο έως τώρα είδος υποδοχέα (TCR), που του επιτρέπει να αναγνωρίζει και να στρέφεται εναντίον των καρκινικών κυττάρων αποκλειστικά, αγνοώντας τα υγιή κύτταρα, μέσω ενός μηχανισμού που δεν είναι ακόμη σαφής, καταστρέφοντας έτσι τους καρκίνους του δέρματος, του αίματος, του εντέρου, του μαστού, των οστών, του προστάτη, των ωοθηκών, των νεφρών και του τραχήλου της μήτρας.

Έως σήμερα υπάρχουν ορισμένες νέου τύπου αντικαρκινικές ανοσοθεραπείες, όπως τα CAR-T cells, αλλά έχουν σχετική αποτελεσματικότητα μόνο σε λίγα είδη καρκίνου, ιδίως σε αιματολογικές κακοήθειες, ενώ δεν έχουν ιδιαίτερα οφέλη για τους συμπαγείς όγκους. Επιπλέον πρόκειται για αρκετά εξατομικευμένες θεραπείες, πράγμα που αποτελεί πλεονέκτημα όσον αφορά την καταλληλότητα τους για συγκεκριμένα άτομα, αλλά και μειονέκτημα όσον αφορά το εύρος των ασθενών που μπορούν να επωφεληθούν.

Αυτό που γίνεται με τα CAR-T cells είναι να παίρνουν αίμα από τον ασθενή, να απομονώνουν συγκεκριμένου τύπου λεμφοκύτταρα και να βάζουν μέσα τους έναν αδρανοποιημένο ιό. Αυτός με τη σειρά του δημιουργεί στην επιφάνεια του κυττάρου ένα αντίσωμα, το οποίο λειτουργεί ως όπλο που στοχεύει αποκλειστικά τα καρκινικά κύτταρα. Αφού πολλαπλασιαστεί στο εργαστήριο, επανεισάγεται στον οργανισμό με ένεση και τα κύτταρα αυτά πλέον μπορούν να μολύνουν μέχρι θανάτου όλα τα καρκινικά κύτταρα, αφήνοντας τελείως ανέπαφα όλα τα υγιή.

Ξεχωριστής σημασίας είναι το γεγονός ότι το νέο κύτταρο προσκολλάται σε ένα μόριο (MR1) των καρκινικών κυττάρων, που είναι κοινό στους ανθρώπους πράγμα που σημαίνει ότι, όχι μόνο μια μελλοντική θεραπεία μπορεί να δουλεύει για τους περισσότερους καρκίνους, αλλά και για όλους σχεδόν τους ανθρώπους.
Τα πρώτα πειράματα σε ποντίκια, όπου εισήχθησαν τα νέα Τ-κύτταρα, άφησαν «ενθαρρυντικά» αποτελέσματα εξάλειψης των καρκινικών όγκων, ενώ οι πρώτες δοκιμές σε καρκινοπαθείς τελικού σταδίου αναμένεται να ξεκινήσουν φέτος τον Νοέμβριο, εφόσον οι επόμενες εργαστηριακές δοκιμές δείξουν ότι η θεραπεία είναι ασφαλής, ενώ αντικείμενο περαιτέρω μελέτης αποτελεί και το αν το κύτταρο αυτό είναι πολύ σπάνιο ή μπορεί να το έχουν πολλοί άνθρωποι, αλλά για κάποιο λόγο να μην είναι ενεργοποιημένο.

Η ανακάλυψη αυτή εγείρει την προοπτική μιας καθολικής θεραπείας για τον καρκίνο, ένα μοναδικό Τ-κύτταρο που θα είναι ικανό να καταστρέφει πολλούς διαφορετικούς τύπους καρκίνου στον πληθυσμό, αφού πρώτα η αποτελεσματικότητά του επιβεβαιωθεί μετά από κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.

*O Νικόλαος Κεντεποζίδης, MD, MSc, PhD, είναι Παθολόγος Ογκολόγος και Διευθυντής της Δ’ Ογκολογικής Κλινικής στο Metropolitan General