Κάπνισμα και καρκίνος

Σκοπός αυτού του άρθρου είναι η παρουσίαση των διάφορων μορφών καρκίνου που συνδέονται με το κάπνισμα. Το κάπνισμα αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου που οδηγούν στην εμφάνιση καρκίνου και μπορεί να αποφευχθεί. Παγκοσμίως ένας στους πέντε θανάτους από καρκίνο (22%) προκαλείται λόγω έκθεσης στο καπνό.

Τον Οκτώβριο του 2009, επιστήμονες από 10 χώρες συναντήθηκαν στο Διεθνή Οργανισμό Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC) για να επανεκτιμήσουν την καρκινογένεση πολλών ενώσεων, συμπεριλαμβανομένου του καπνού. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής δημοσιεύτηκαν στο «The Lancet Oncology» και σύμφωνα με αυτά το κάπνισμα είναι υπέυθυνο για την εμφάνιση 15 τύπων καρκίνου όπως : του πνεύμονα, της ουροδόχου κύστης, του τραχήλου της μήτρας, του παχέος εντέρου, του νεφρού, της κεφαλής και τραχήλου, του ήπατος, των ωοθηκών, του παγκρέατος και του στομάχου.

Επιπλέον στη δημοσίευση αυτή δόθηκαν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το κάπνισμα πιθανώς να συνδέεται και με την εμφάνιση καρκίνου του μαστού.

Καρκίνος του πνεύμονα

Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί μια από τις πιο συχνές μορφές κακοήθειας. Το 2008, καταγράφηκαν 1.610.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα παγκοσμίως, οι οποίες αφορούσαν το 13% του συνόλου των νέων περιστατικών εμφάνισης καρκίνου, ενω 1.380.000 από αυτά τα περιστατικά ήταν θανατηφόρα.

Επιπλέον σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη περίπου το 85% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα στους άνδρες και το 80% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα στις γυναίκες οφείλεται στο κάπνισμα.

Τα άτομα που ξεκινούν το κάπνισμα σε μικρή ηλικία εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Με βάση μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή Richard Peto και τους συνεργάτες του διαπιστώθηκε ότι όταν κάποιος ξεκινήσει το κάπνισμα πριν της ηλικία των 15 ετών έχει διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσει καρκίνο του πνεύμονα σε σχέση με κάποιον που ξεκίνησε να κανπίζει μετά την ηλικία των 20 ετών Επιπλέον στην ίδια μελέτη αποδείχθηκε ότι άμα κάποιος αποφασίσει να διακόψει το κάπνισμα πριν την μέση ηλικία αποφεύγει σε ένα ποσοστό περίπου 90% τους κινδύνους που συσχετίζονται με αυτό.

Παρά τα οφέλη που προσδίσει η διακοπή του καπνίσματος, πολλοί καπνιστές διαγνωσμένοι με καρκίνο του πνεύμονα συνεχίζουν να καπνίζουν ακόμη και την περίδο που βρίσκονται υπο χημειοθεραπεία σε ένα ποσοστό από 13% έως 60%

Καρκίνος κεφαλής και τραχήλου

Ο κίνδυνος εμφάνισης αυτών των μορφών κακοήθειας αυξάνεται με το κάπνισμα, καθώς σύμφωνα με μελέτες ένα ποσοστό 65% αυτών των περιστατικών οφείλεται αποκλειστικά σε αυτό.

Συνολικά, οι καπνιστές εμφανίζουν 10 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με τους μη-καπνιστές ανάπτυξης καρκίνου της κεφαλής και του τραχήλου. Τα ποσοστά αυξάνονται ακόμη περισσότερο όταν τα ίδια άτομα κάνουν και χρήση αλκοόλ, το οποίο αποτελεί έναν επιπλέον παράγοντα επιβάρυνσης.

Καρκίνος του παγκρέατος

Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί μια από τις πιο θανατηφόρες μορφές κακοήθειας όπου τα ποσοστά πενταετούς επιβίωσης είναι της τάξης του 4%.

Το κάπνισμα αποτελεί έναν από τους σηματνικότερους παράγοντες κινδύνου καθώς όπως εκτιμάται συσχετίζεται με το 29% των περιπτώσεων ασθενών με καρκίνο του παγκρέατος. Καπνιστές που κάνουν έως 25 τσιγάρα την ημέρα εμφανίζουν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης αυτής της μορφής κακοήθειας σε σχέση με τους μη- καπνιστές, ενώ καπνιστές που κάνουν πάνω από 25 τσιγάρα την ημέρα σύμφωνα με μελέτες εμφάνιζουν τριπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος.

Καρκίνος του στομάχου

Τα ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του στομάχου έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά παρόλα αυτά η μορφή αυτή κακοήθειας εξακολουθεί να είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών οι καπνιστές έχουν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στομάχου σε σχέση με τους μη καπνιστές ενώ ο κίνδυνος αυτός παραμένει σε υψηλά επίπεδα ακόμη και μετά από 10-20 χρόνια από τη διακοπή του καπνίσματος.

Καρκίνος του μαστού

Αρχικά πολλές μελέτες είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει κάποια συσχέτιση μεταξύ καρκίνου του μαστού και καπνίσματος, αλλά στην συνέχεια έρευνες που δημοσιεύθηκαν μετά το 2000 έδειξαν ότι το κάπνισμα αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου και για τον καρκίνο του μαστού. Μια ερευνητική ομάδα από τον Καναδά δημοσίευσε τα αποτελέσματα από εννέα ξεχωριστές μελέτες στις οποίες αποδείχθηκε ότι η πρώιμη ηλικία έναρξης του καπνίσματος, οι βαριά καπνιστές καθώς και κάπνισμα για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορούν να οδηγήσουν σε ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του μαστού από 15% έως 40%.

Καρκίνος των ωοθηκών

Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι η δεύτερη πιο συχνή μορφή γυναικολογικού καρκίνου (μετά τον καρκίνο της μήτρας). Το κάπνισμα διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης του βλεννώδους καρκινώματος των ωοθηκών. Ο κίνδυνος εμφάνισης της κακοήθειας αυτής αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των τσιγάρων αλλά και την ηλικία έναρξης του καπνίσματος.

Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, καθώς σύμφωνα με μια μετα- ανάλυση που πραγματοποιήθηκε αποδείχθηκε ότι τα καρκινικά κύτταρα , πλακώδους τύπου στην περιοχή του τραχήλου αυξήθηκαν κατά 50% σε άτομα καπνιστές.

Όπως συμβαίνει και με τις άλλες μορφές κακοήθειας , η διακοπή του καπνίσματος οδηγεί σε μείωση του κινδύνου εμφάνισης αυτής της μορφής καρκίνου.

Νεφροκυτταρικό καρκίνωμα

Το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα αφορά ένα ποσοστό 3% όλων των καρκίνων στους άνδρες και περισσότερο από 2% στις γυναίκες . Αν και αποτελεί μια σχετικά σπάνια μορφή κακοήθειας έχει παρατηρηθεί ότι εντοπίζεται σε μεγαλύτερο ποσοστό στους καπνιστές (σχεδόν διπλάσια πιθανότητα εμφάνισης) σε σχέση με τους μη καπνιστές,. Ο κίνδυνος εμφάνισης μειώνεται σημαντικά μετά την διακοπή του καπνίσματος.

Περίπου ένα ποσοστό 29% των περιπτώσεων νεφροκυτταρικού καρκινώματος στους άνδρες και 15% στις γυναίκες έχει αποδοθεί στο κάπνισμα.

Καρκίνος της ουροδόχου κύστης

Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου της ουροδόχου κύστης είναι έως και τέσσερις με έξι φορές υψηλότερος σε καπνιστές σε σχέση με μη-καπνιστές. Άτομα που σταματούν το κάπνισμα μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης, αν και παραμένουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου σε σχέση με τους μη καπνιστές ακόμη και 25 χρόνια μετά την διακοπή.

Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα

Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ του καπνίσματος και της εμφάνισης ηπατοκυτταρικού καρκινώματος.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, εκτιμάται ότι σχεδόν το ένα τέταρτο (23%) των περιπτώσεων ηπατοκυτταρικού καρκινώματος οφείλονται στο κάπνισμα, με μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης στους άνδρες (27%) από ό,τι στις γυναίκες (15%). Επίσης σύμφωνα με την έρευνα άτομα που έχουν ηπατίτιδα Β ή C εμφανίζουν υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης ηπατοκυτταρικού καρκινώματος, ενώ εάν συγχρόνως τα άτομα αυτά είναι και καπνιστές εμφανίζουν 20 –φορές μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης αυτής της μορφής κακοήθειας σε σχέση με άτομα που έχουν μολυνθεί αλλά δεν είναι καπνιστές